Tarih ve Kültür Sohbetleri; II.Mahmud Devrini Yeniden Düşünmek

Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesinin düzenlediği Tarih ve Kültür Sohbetlerinin bu haftaki konusu Osmanlı Modernleşmesinde Dönüm Noktası II.Mahmud’un Devrini Yeniden Düşünmek oldu.
Marmara Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yüksel ÇELİK,
”Osmanlı Devletinde modernleşme, evrensel bir olgunun tekrarlanmasından ibaret olup, değişim ve dönüşüm, iç dinamikler dışarıda bırakılarak konuşulur. Osmanlılar, modernleşme kavramına, kendi ihtiyaçları nispetinde pratik ve pragmatik bazı öneriler geliştirdiler. Sultan Mahmud, 1808 ila 1826 yılları arasında 17-18 yıllık bir hazırlık sürecini çok planlı, personel rejimi olan, reform kavramının içini dolduracak nitelikli personeli ön plana çıkaran, muhalif olanları taltif etmek suretiyle merkezden uzaklaştıran, muhafazakar kesimin duyarlılıklarına son derece riayet ederek ve onları ön plana çıkararak popüler ve toplumsal duyarlılığı zedelemeyecek her türlü unsura riayet ederek hareket etmiştir.” dedi ve şöyle devam etti;

“II.Mahmut iktidara bir saray baskını sonrasında gelmiş bir hükümdar. Osmanlı sarayı aslında çok korumasız bir yerdi. Kapının kulları, kapıyı bırakın içeri yürüdüğünde padişah korumasızdır ve hakikaten sarayda bir can pazarı yaşanır. III. Selim böyle bir baskında nizamı cedid gibi bir ideali gerçekleştirmek isteyen biri olarak bunun bedelini canıyla ödemiştir. II. Mahmut’ta aynı baskında canını zor kurtarmış kolundan ve  kaş hizasından yaralanmış saray damına hizmetkarlarının kaçırması sayesinde hasbel kader hayatta kalmış bir şehzadedir. Bu dönemde şehzadeler geçmişten çok daha kıymetliydi, çünkü Osmanlı Hanedanının 19. yüzyılın hemen başında yaşayan sadece 3 ferdi var, erkek olarak 3 fert, Selim, Mahmut ve IV. Mustafa. Selim katledilince II. Mahmut ile IV.Mustafa kalıyor ve dolayısıyla şehzadeler son derece kıymetli bir dönem hatta osmanoğullarının soyu inkiraza uğrarsa acaba hanedan nereden devam eder diye bazı senaryolar üzerinde de çalışılmıştır. Sultan Mahmud böyle bir saray baskınından büyük dersler çıkarmış olmalı ki amcazadesi III. Selim’in yaptığı hataları tekrarlamamıştır. Öncelikle ondan çok vakur, ağır, ketum ve buz gibi bir akıl görürüz. Çok önemli şeyleri kaleme almaktan ziyade muhataplarına şifai olarak söyler. Çok iyi bir stratejistdir. 1808 ila 1826 yılları arasında 17-18 yıllık bir hazırlık süreci çok planlı personel rejimi olan reform kavramının içini dolduracak nitelikli personeli ön plana çıkaran, muhalif olanları taltif etmek suretiyle merkezden uzaklaştıran muhafazakar kesimin duyarlılıklarına son derece riayet ederek ve onları ön plana çıkararak popüler ve toplumsal duyarlılığı zedelemeyecek her türlü unsura riayet ederek hareket etmiştir.”
Üniversite Rektörü Azmi Özcan ise, kedisi için tayin edilen vaktin bu yıl sonu itibarıyla dolacağını söyleyerek, ”Çocuklarınızın nasıl bir dünyada yaşamasını istiyorsanız, o dünyayı kuracak olanlar sizlersiniz. Başkalarından beklemeyin. O dünyayı hazırlayacak olanlar da sizlersiniz. Coşkuyla, disiplinle, Bilecik’in ilgililerinin bütün heyecanıyla, bu güne kadar gelen programlar sona ermesin istiyorum çünkü burası ikinci üniversite gibi.” dedi.

Kültür Kongre Merkezinde yapılan Programa, 2. Jandarma Eğitim Tugay Komutanı Tuğgeneral Halis Zafer Koç, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Abdülkadir İlgen, Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Refik Arıkan, öğretim üyeleri, öğrenciler ve vatandaşlar katıldı.