Çevre felaketlerini önleyecek yönetmelik, 2019’dan önce hayata geçmeli
İstanbul Tuzla’da kanalizasyona boşaltılan kimyasal atık nedeniyle yaşanan olayı değerlendiren uzmanlar, tehlikeli atıkların bertarafı ve alıcı ortama boşaltılması konusundaki yasal düzenlemelerin eksiksiz uygulanması gerektiğine dikkat çekti. Üsküdar Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Rüştü Uçan, bu tür çevre felâketlerinin önlenmesi ile doğrudan ilgili olan ve 2013 yılından beri ertelenen Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesine Dair Yönetmelik’in 2019 yılından öne alınması gerektiğini vurguladı.
Üsküdar Üniversitesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölüm Başkanı Yrd. Doç. Dr. Rüştü Uçan ve
Üsküdar Üniversitesi Öğretim Görevlisi, TMGD ve Endüstriyel Hijyenist Mustafa Cüneyt Gezen, Tuzla’da yaşanan kimyasal atık olayında yaşanan ihmaller zincirini değerlendirdi.
Yrd. Doç. Dr. Rüştü Uçan ve Mustafa Cüneyt Gezen, İstanbul Tuzla’da 25 Aralık 2017 tarihinde dört mahalleyi kapsayan geniş bir bölgede yaşanan olayı hatırlattı. Olayda çok sayıda kişinin hastaneye başvurduğunu belirten Yrd. Doç. Dr. Rüştü Uçan ve Mustafa Cüneyt Gezen, şunları söyledi:
“İlk başlarda kaynağı belirlenemeyen, insanların gözlerini ve genizlerini yakan, baş ağrısı, baş dönmesi, mide bulantısı, kusma, bilinç bulanıklığına neden olan yoğun koku ve duman, mahalle sakinleri arasında paniğe yol açmış, şiddetle hissedilen kokudan etkilenen kadın ve çocuklardan oluşan çok sayıda kişi hastaneye kaldırılmıştır. Ayrıca mahalle sakinlerinin hastane acil servislerine başvurularından önce, deniz kıyısında da balıkların yan yatıp baygın bir şekilde yüzdükleri izlenmiştir.
Adı geçen maddeler makine temizliğinde kullanılmaktadır
Bu vahim tablo karşısında, yetkililerin ilk açıklamalarında “kokunun insan sağlığını olumsuz yönde etkilemediği” belirtilmiştir. Ancak 26 Aralık 2017 günü, sahadan alınan örneklerin ayrıntılı incelenmesinden sonra koku ve dumana neden olan kimyasalların “Trikloro etilen (C2HCl3) ve tetrakloro etilen (C2Cl4)” olduğu açıklığa kavuşturulmuştur. Adı geçen kimyasallar uçucu organik solventlerdir ve halokarbonlar sınıfındadır. Makine temizliğinde, tekstil ve deri sanayiinde yağ çözücü olarak kullanılır.”
Sağlık sorunlarına yol açabilir
Her iki maddenin insan sağlığına zarar veren maddeler olduğunu belirten Yrd. Doç. Dr. Rüştü Uçan ve Mustafa Cüneyt Gezen, “Her iki madde solunum yoluyla, ciltten ve gözden emilimle alındığı taktirde, akut etkilenmeyle solunum yollarında tahriş, ciltte ve gözlerde alerji, kızarıklık ve tahriş, baş dönmesi, mide bulantısı ve kusma gibi sağlık sorunlarının yaşanmasına neden olur. Akut etkilenmede çocuklar ve yaşlılarda daha şiddetli bir tablo yaşanmaktadır. Kronik etkilenmede, uzun süreli ve yinelenen etkilenim sonucu kanser, genetik değişim ve üreme zehirliliği gibi çok ciddi sıkıntılara neden olur. Adı geçen bu iki madde ayrıca, su ortamında yaşayan canlılar için akut ve kronik tehlike kaynağıdır” diye konuştu.
Yasal düzenlemeler eksizsiz uygulanmalı
Tüm bunlara karşın, tehlikeli atıkların bertarafı ve alıcı ortama boşaltılması konusunda yeterli nitelikte yasal düzenlemeler bulunmadığına dikkat çeken Yrd. Doç. Dr. Rüştü Uçan ve Mustafa Cüneyt Gezen, “Başta 2872 sayılı Çevre Yasası olmak üzere, Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği, İSKİ Atık Suların Kanalizasyona Deşarj Yönetmeliği ve Atıkların Yönetimi Yönetmelikleri gibi yasal düzenlemelerimizin eksiksiz uygulanması, denetim ve kontrolün ciddi bir şekilde yerine getirilmesi, bu ve buna benzer olayların sonlandırılmasına yardım edecektir. Aksi halde, Tuzla ilçemizde yaşanılan son sağlık ve çevre felâketi ne ilk ve ne de son olacaktır” uyarısında bulundu.
Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesine Dair Yönetmelik 2019’dan önce uygulanmalı
Yrd. Doç. Dr. Rüştü Uçan ve Mustafa Cüneyt Gezen, bu yeterli düzenlemelerin yanı sıra kimyasal madde üreten ve kullanan işletmelerin 6269 sayılı Kimyagerlik ve Kimya Mühendisliği Hakkında Kanun uyarınca “Sorumlu Müdür” bulundurup bulundurmadıklarının denetlenmesi gerektiğini de belirterek “Tüm bunlardan öte, yürürlük tarihi 2013 yılından bu yana sürekli ertelenen ve bu tür çevre felâketlerinin önlenmesi ile doğrudan ilgili olan Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesine Dair Yönetmelik’in yürürlülük tarihinin ertelendiği 2019 yılından öne alınarak yönetmeliğin acilen uygulanmaya konulması gerektiği kanısındayız” diye konuştu.
